Hoe zien de verkiezingen van 2017 eruit voor de vermogenden in Nederland? David Hollanders overloopt enkele scenario's.

Welk antwoord de nochtans in de verkiezingscampagne opgeworpen vragen op 15 maart ook zullen blijken te hebben, bankiers, beleggers en belastingontduikers zullen er wel bij varen. Of de PVV nu wel of niet in het kabinet zitten zal, of Rutte dan wel Wilders –of wie weet Klaver- premier worden zal en of de PvdA nu wel of niet gedecimeerd wordt, voor diegenen die inkomen uit vermogen genieten en voor de daarop parasiterende bankiers zal het geen sikkepit uitmaken.

Natuurlijk, de lievelingspartij van grootbedrijf en vermogenden is de VVD. De VVD is de politieke tak van kapitaal en een centrumrechtse coalitie o.l.v. Rutte is dus het droomscenario. De afgelopen kabinetsperiode schreven ING-bankiers het Ministerie van Financiën letterlijk de wet voor, belegde minister van buitenlandse zaken Timmermans seminars waar private advocaten vermogende Oekraïners overtuigen moesten om via de Zuidas belasting in eigen land te ontduiken, werden fiscale deals gesloten met multinationals, verdedigde Dijsselbloem met verve in EU-verband het Nederlandse fiscale piratennest en initieerde Klijnsma de tegenprestatie gedoopte proto-dwangarbeid. Uiteraard werden Btw-vrijstelling, staatsgarantie, renteaftrek, zwendel (Libor-fraude, renteswaps) en kartelvorming van banken ongemoeid gelaten. Dat alles laat ook uitkomen dat de financiële sector prima uit de  voeten kan met de PvdA. En omgekeerd laten PvdA-ers (Bos/KPMG, Kok/ING) zich na bewezen diensten graag belonen.

Ook met een extreem rechts kabinet –PVV, VVD en CDA- kunnen vermogenden prima werken

Ook met een extreem rechts kabinet –PVV, VVD en CDA- kunnen vermogenden prima werken, al is het dan plan B. De PVV steunt TTIP (waarmee bedrijven democratische beslissingen kunnen verzetten) en diende in 2013 een motie in (gesteund door VVD en PvdA) met een verzoek aan de regering de kwalificatie van Nederland als belastingparadijs te verwerpen en te ontmoedigen. De PVV zal –op wat retoriek na- kapitaal niets in de weg leggen. Minpunt voor de rijken der lage landen –vandaar dat dit toch niet plan A is- is dat de PVV een ongeleid projectiel kan blijken te zijn, dat de internationale reputatie een deukje op loopt en dat het Europese project in vraag gesteld zal worden. Uiteindelijk evenwel gelden de woorden van VVD-prominent Ben Verwaaijen: "PVV is een enabler, een partij die iets mogelijk maakt. De luxe om je druk te maken over wie je enabelt hebben we niet."

Ogenschijnlijk is een centrum-linkse coalitie met pak m beet CDA, D66, SP en GL -o.l.v. bijvoorbeeld Klaver- een slecht scenario voor een ieder die geld met geld maakt. Toch zal geen bankier hiervan wakker liggen. Ten eerste steunen CDA en D66 al decennia trouw het Nederlands verdienmodel (loonmatiging genoemde relatieve loonverlaging t.b.v. de export, internationaal hoofdkwartier van belastingontduiking, excessieve private (hypotheek)schulden en een grote financiële sector die dit alles faciliteert). Ook GL en de SP binden –als puntje bij paaltje komt- altijd in. Met het Kunduz-akkoord steunde GL huurverhoging, verhoging van het eigen risico (waar GL nu weer beweert tegen te zijn) en versnelde verhoging van de AOW-leeftijd. En oud-politieke leiders van GL maken er met hun carrièrekeuzes geen geheim van wiens brood men eet. Sap (KPMG), Rosenmöller (APG) en Halsema (ASN) kozen allen voor de financiële sector.

Zelfs als het GL en SP lukt om een kabinet wat naar links te duwen, dan nog is er niets aan de hand

De SP heeft zich –in tegenstelling tot de PvdA en GL- niet geëncanailleerd met het grootbedrijf. Toch heeft kapitaal van de SP ook niets te duchten. Hoewel er niets over in het collegeakkoord stond, stemde de SP-fractie in Amsterdam –denkelijk op instigatie van de VVD-wethouder- voor verslechtering van daklozenopvang en tegen verlaging eigen risico -waar de landelijke SP beweert voor te zijn. De SP zoekt zijn kracht in wat Herman Gorter bedelsocialisme noemde. Het eist –gelijk sociaal christenen- een eerlijkere distributie, maar contesteert nauwelijks (prive-bezit van) produktie(middelen).

Zelfs als het GL en SP lukt om een kabinet wat naar links te duwen, dan nog is er niets aan de hand. De buitenparlementaire hulpbronnen van kapitaal zijn legio. De belangen van schuldeisers van de staat (Stabiliteits- en Groeipact beschermt ze), het exporterend grootbedrijf (VNO-NCW en het CPB strijden onverdroten voor “loonmatiging” en “flexibilisering”), banken (DNB en AFM delen hooguit boetes uit aan de kleine vissen) en vermogenden (het Ministerie van Financiën is een rabiaat voorvechter van het Nederlandse fiscale piratennest) zijn nationaal en Europees geïnstitutionaliseerd.

Het laatste scenario heeft voor welvarenden nog het voordeel dat het verzet tegen de neoliberale status quo definitief gecoöpteerd en daarmee gediscrediteerd wordt. Dan blijft de racistische schijnkritiek van de PVV over, waarmee in de toekomst enkel scenario's 1 en 2 opgeld zullen doen. Tegen die tijd zal de verkiezingscampagne definitief verengd worden tot de vraag of de VVD of de PVV de premier levert in een hoe dan ook gezamenlijk kabinet. De ketelmuziek van zichzelf links noemende partijen zal dan op zijn best de woorden van J.C. Bloem in gedachten roepen: "Hoe onmachtig klinkt het schriel 'te wapen'". En de neoliberale karavaan zal verder trekken.