Welkom in mijn baarmoeder, mijn lief kunstmatig kind
Ik ben een kunstmatig kind, verwekt onder de koele tl-verlichting van een ziekenhuislaboratorium. Toen papa’s zaadcel en mama’s eicel elkaar na vele pogingen eindelijk vonden in het glazen bakje onder een stellige microscoop, werd de eerste vorm van leven in mij geblazen.
Een kunstmatig kind
In 1978 werd het eerste ivf-kind (in-vitrofertilisatie) kunstmatig gemaakt in het Verenigd Koninkrijk. Dat was dan ook de aanleiding voor veel kritiek en spanning in het publieke debat. De kerk verbood kunstmatige bevruchting en predikte dat men niet kon spelen voor god.
Maar ook feministen vonden het destijds belachelijk dat vrouwen zoiets extreems zouden doen om zwanger te raken. Want ‘het moederschap was toch niet het hoogste doel in het leven van de vrouw?’ Toch had Nederland zijn eerste zogenaamde ‘reageerbuiskind’ in 1983, en volgden er in de jaren daarna ruim 7 miljoen meer. Ik was er daar een van.
Ik had de eindeloze boze smileys onder de Facebookpost van een ietwat populistische Thierry Baudet over de ambitieloze vrouw en haar aanrecht nooit kunnen zien.
Was mijn moeder een willoos slachtoffer van de technologie? Een hopeloze vrouw die het moederlijke instinct volgde en daarmee vervolgens het uiteindelijk doel van het vrouw zijn – moederschap – bevestigde?
Kunstmatig echt
Wat ik in ieder geval weet, en ook maar al te goed besef, is dat zonder de keuze die mijn ouders zo overduidelijk hebben gemaakt, ik er niet zou zijn geweest. Zonder die zogenaamde godslasterlijke technologie zou ik dit niet schrijven en zouden jullie dit niet lezen. Ik zou niet weten wat de feministen in die tijd vonden van de keuze die mijn ouders hadden gemaakt. Ik zou niet weten wat de woorden vrouw en moeder betekenden, ik zou me er nooit druk om hebben kúnnen maken.
Ik had de eindeloze boze smileys onder de Facebookpost van een ietwat populistische Thierry Baudet over de ambitieloze vrouw en haar aanrecht nooit kunnen zien. Ik zou daar nooit stiekem om hebben gegrinnikt, ik zou er namelijk niet eens zijn. Ik zou niet hebben gelezen over alle vooroordelen die mijn moeder als vrouw en huismoeder voor de kiezen kreeg. Niet horen waarom mijn moeder ervoor koos om zelfs na de beruchte Dolle Minabeweging in de jaren zeventig nog voltijds voor mij en mijn broertjes te zorgen. Ik zou me ook niet afvragen waarom mijn moeder die vrijgevochten rechten als vrouw niet nam en er niet voor koos om carrière te maken. Ik had niet kunnen vragen waarom mijn mama met uiteindelijk twee ondeugende kinderen onder haar hoede maar al te graag stond te wachten op het schoolplein om me op te halen terwijl mijn vriendjes en vriendinnetjes allemaal naar de buitenschoolse opvang gingen.
De zogenaamde reproductieve rechten die in de jaren zestig werden aangehaald door enthousiaste feministen gingen vooral over het recht op abortus, maar ook andersom geldt: ivf vergroot juist de keuzevrijheid om een kinderwens in vervulling te brengen.
Ik zou me niet druk hebben gemaakt over het idee dat ik misschien zelf helemaal geen moeder wil zijn. Ik zou de controverse niet begrijpen. Maar erger nog, ik zou mijn moeder niet begrijpen, ik zou niet weten dat die keuze niet veel te maken had met de verhalen om haar heen, maar simpelweg omdat mijn ouders samen alles op alles wilde zetten om hun kinderwens te vervullen. Wat er vooral zou zijn, zonder die technologie, is een vrouw die een moeder wílde zijn, maar daar niet eens een keuze voor had.
Mijn moeder, de vrouw
De mogelijkheid tot ivf-behandelingen, de overweging en keuzes die het met zich mee brengt, horen juist bij de feministische ideologie dat een vrouw zelf kan kiezen of ze een kind wil hebben of niet. Het valt onder het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen. De zogenaamde reproductieve rechten die in de jaren zestig werden aangehaald door enthousiaste feministen gingen vooral over het recht op abortus, maar ook andersom geldt: ivf vergroot juist de keuzevrijheid om een kinderwens in vervulling te brengen.
Toen ik vervolgens als piepkleine embryo in mama’s warme baarmoeder werd geplaatst droeg mijn moeder mij met alle liefde van de wereld. Dat weet ik, omdat mama mijn trotste moeder is, mijn moeder, de vrouw.
En voor jou, mama, was dat goed.
"Welkom in mijn baarmoeder, mijn lief kunstmatig kind" is de winnaar van de column workshop en wedstrijd van het @tilt festival. De smaak te pakken? Zin in meer literatuur en meer info? Surf naar www.tilt.nu. Het festival is zaterdag 30 maart, 20:00 uur in Theater de Nieuwe Vorst, Tilburg.